Jeżeli Dante napisał swe dzieło po to, by oddać hołd zmarłej ukochanej, Beatrycze, to na pewno osiągnął cel. Poemat okazał się bowiem nieśmiertelny, zarówno dzięki nowatorskiej – jak na ówczesne czasy – formie, jak i bogactwie zawartych w nim treści. A jeżeli stworzył go, by zachęcić bliźnich do porzucenia występku i wkroczenia na drogę cnoty... Hm, można już o sukcesie dyskutować.
„Piekło”, część pierwsza poematu najbardziej być może przemawiała do czytelników kiedyś i dziś to czyni za pomocą odmalowanej w nim grozy, tym straszniejszej, że odsłaniał te obrazy Wergiliusz, poeta będący uosobieniem rozumu. Nie żałował Dante opisów prawdziwie krwawych, niekończących się nigdy kar. Dlatego nad bramą wiecznego przybytku cierpienia umieścił napis „Porzućcie wszelką nadzieję, wy, którzy tu wchodzicie”.
Przedpiekle i dziewięć kręgów mąk coraz bardziej zatwardziałych grzeszników. Czy jednak rzeczywiście grzeszników? Jak bardzo zmieniało się pojęcie grzechu i występku od czasów średniowiecza i renesansu aż po współczesność. W jakich kategoriach oceniamy dziś potępienie nieszczęśników, których jedyną winą było to, że przyszli na świat przed Chrystusem, nie mogli Go więc wyznawać? Czy nie jest zatem niewątpliwym zyskiem dla nas, XXI-wiecznych czytelników, świadomość niedostępna Dantemu – tego, że Bóg jest miłością, a wiara – łaską, a nie strasznym piętnem znaczącym człowieka w momencie narodzin? I ta właśnie świadomość pozwala nam cieszyć się wiecznym owocem talentu poety – jego nieśmiertelną pieśnią.
